Damar Sertliği (Ateroskleroz)

Damar sertliği (ateroskleroz) nedir?

Damar sertliği, damarların daralması ve sertleşmesidir. Kan akışını kısıtlayarak hayati risk oluşturur. Kap krizi, inme ve damar hastalıkları gibi birçok hastalığın sebebidir.

Damar sertliği nasıl oluşur?

Damarlar kalpten organlara kan taşırlar. Damarların içi kanın düzgün akmasını sağlayan ince bir tabakayla (endotel) kaplıdır. Damar sertliği bu tabakanın hasarıyla başlar. Hasar gören damarda plak oluşur ve oluşan bu plak damarı tıkar.

Plak; yağ, kolesterol, kalsiyum vb. maddelerden oluşur.

Plak, damar duvarında bir yumru oluştur. Zamanla plak sertleşir, damarı daraltır ve kanın geçmesine engel olur. Bu süreç tüm damarlarınız boyunca devam eder. Sonuç olarak tüm damarlarınız risk altındadır.

Damar sertliği nedenleri nelerdir?

Damar duvarına zarar veren durumlar damar sertliği için risk oluştur.

Damar sertliği için risk oluşturan durumlar:

• Sigara içiciliği
• Yüksek LDL, düşük HDL kolesterol
• Yüksek tansiyon
• Şeker hastalığı (diyabet) veya insülin rezistansı
• Fazla kilolu olmak ya da obezite
• Hareketsiz yaşam
• Yanlış beslenme (sebzeden fakir, yağ ve şekerden zengin beslenmek)
• İleri yaş
• Ailede erken yaşta kalp krizi geçiren olması (baba veya erkek kardeşte 55 yaşından, anne veya kız kardeşte 65 yaşından önce)

Damar sertliğinin (ateroskleroz) belirtileri nelerdir?

Damar sertliği çocuklukta başlayıp zamanla ilerler. Genellikle orta yaş veya daha büyük yaşlara kadar belirtiye neden olmaz. Belirtiler damarın tıkalı olduğu bölgeye göre değişir.

1. Kalp damarları (Kalp krizi veya ani ölüm riski)

• Göğüs ağrısı: Tıkalı damarın kalbe oksijen götürememesi soncu ağrı oluşur. Ağrı fiziksel aktiviteyle artıp dinlenince azalabilir.
• Göğüste sıkışma / baskı hissi
• Kalpte aritmi (kalbin normal ritminin bozulması)

1. Boyun damarları

• Ani güçsüzlük
• Felç ya da uyuşukluk (yüzde, kolda, bacakta ya da vücudun bir tarafında)
• Konuşamama ya da anlamama
• Görmede bozukluk
• Baş dönmesi, yürümede bozukluk, denge bozukluğu
• Bilinç kaybı
• Ani ve ciddi baş ağrısı

1. Böbrek damarları

• Böbreklerin işlev görmemesi (kronik böbrek hastalığı)
• Yorgunluk
• Sık ya da az idrar yapma
• İştah kaybı
• Mide bulantısı

Damar sertliği nasıl teşhis edilir?

Teşhiste, kardiyoloji, kalp damar cerrahi, nöroloji, nefroloji vb. uzmanları görev alır. Teşhis için bazı testler uygulanır.

Damar sertliği (ateroskleroz) tanı ve teşhis yöntemleri:

• Kan testleri: yağ, kolesterol, şeker vb. gibi değerler kontrol edilir. Anormal değerler damar sertleşmesine işaret edebilir.
• Göğüs röntgeni
• Ekokardiografi (kalp ultrasonu)
• Sanal anjio: bilgisayarlı tomografiyle damar tıkanıklıkları görüntülenir. http://www.guneyemar.com/tr/m/yararli-bilgiler/sanal-kalp-anjiyosu.html
• Stres testi: Kalp ritmi incelenir
• Klasik anjiyografi: ince, elastik bir tel yardımıyla damar içine girilerek görüntüleme yapılır.

Damar sertliği (ateroskleroz) nasıl tedavi edilir?

Tedavi ile kalp krizi, inme vb. gibi hastalıkların oluşma riski azaltılabilir.

• Yaşam biçimi değişikliği: doğru beslenmek, normal kilolu olmak, spor yapmak, sigarayı bırakmak
• İlaç: kolesterol, diyabet, tansiyon yüksekliği, inme vb. için verilebilir.
• Anjiyografi: Daralmış damara stent takılır.
• Ameliyat (bypas-bypass): Tıkalı ya da daralmış damarlara vücudun başka bir yerinden alınan damar yerleştirilir.